“Czy ja dostanę emeryturę z Norwegii? Jaka będzie jej wysokość?”. Czy te pytania brzmią Wam znajomo? Polacy w Norwegii przeczesują internet w poszukiwaniu odpowiedzi na wiele pytań, dotyczących norweskich emerytur. Niestety, informacji w sieci jest niewiele (przynajmniej po polsku). Niewiele osób podejmuje temat szczegółowo, rozkładając norweskie emerytury na czynniki pierwsze.
Postanowiliśmy opracować temat emerytury z Norwegii konkretnie i dogłębnie. Chcemy, aby każdy Polak w Norwegii mógł uzupełnić wiedzę o norweskim systemie emerytalnym. Przeprowadziliśmy wielogodzinne rozmowy z NAV i przeanalizowaliśmy setki stron materiałów z norweskich aktów prawnych. Dzięki temu możemy dać naszym czytelnikom cykl poradników emerytalnych. Pozwolą one nie tylko uzyskać wiedzę o emeryturze z Norwegii, ale także rozpocząć planowanie w tym temacie.
Ogromny i trudny temat emerytalny składa się z informacji o poszczególnych składnikach emerytalnych. Omówimy każdy z tych składników w cyklu artykułów.
W tej części poradnika skupimy się na podstawowej części norweskiej emerytury, czyli emeryturze gwarantowanej lub podstawowej (garantipensjon). Jest to prawdopodobnie jeden z ważniejszych kwestii, dotycząca Twojej przyszłej emerytury z Norwegii.
Tak jak wspomnieliśmy, garantipensjon to część emerytury z Norwegii, która powinna Ciebie w szczególny sposób zainteresować. Dlaczego? Ponieważ najprawdopodobniej masz do niej prawo. Emerytura gwarantowana czy też minimalna z Norwegii przysługuje każdej osobie, spełniającej jeden z poniższych warunków:
lub
Proste, prawda? Tak działa system - 5 lat to granica, po której nabywasz podstawowe uprawnienia emerytalne w kraju fiordów. I nie musisz pracować przez ten cały okres! Wystarczy, że jesteś członkiem folketrygden przez 5 lat, czyli np. mieszkasz na stałe w Norwegii ze współmałżonkiem.
No dobrze - ale co to jest folketrygden? Jest to system ubezpieczeń społecznych w Norwegii. Należy do niego każdy, kto pracuje lub mieszka na stałe w Norwegii. Jeśli jesteś członkiem systemu i mieszkasz 5 lat w Norwegii, masz prawo do gwarantowanej emerytury.
Przykład z życia wzięty? Żona postanawia przeprowadzić się wraz z dziećmi do Norwegii, do męża. Mężczyzna pracuje w Norwegii od pewnego czasu i ma adres zameldowania w tym kraju. Wystarczy, że rodzina przejdzie w UDI procedurę łączenia rodzin (familiegjenforening). Wówczas żona uzyska numer personalny i potwierdzenie rejestracji pobytu (registreringsbevis). Jeśli od tego momentu spędzi w Norwegii minimum 5 lat, to nawet nie pracując i zajmując się wyłącznie domem, uzyska prawo do garantipensjon.
Jak właściwie działa gwarantowana emerytura w Norwegii? Emerytura minimalna jest jednym z kilku składników, na które składa się cały norweski system emerytalny. Do poniższego schematu będziemy jeszcze wracać w kolejnych artykułach:
 (1).png)
Gdy mieszkasz lub pracujesz w Norwegii przez minimum 5 lat, masz prawo do garantipensjon, czyli składnika emerytury, zaznaczonego na niebiesko na obrazku. Za wypłatę świadczenia jest odpowiedzialny NAV, czyli norweski Urząd Pracy i Polityki Społecznej. Aby pokazać, jaka jest rola garantipensjon w emerytalnej układance, musimy już teraz zwięźle wyjaśnić emeryturę dochodową (inntektspensjon), która jest oznaczona czerwonymi prostokątami na schemacie.
W dużym skrócie inntektspensjon to część norweskiej emerytury, której wysokość zależy od osiągniętych dochodów i odprowadzonych składek emerytalnych. Składki te przelicza się na kapitał emerytalny według zasad określonych w reformach emerytalnych. O inntektspensjon opowiemy szczegółowo w innej części naszego poradnika.
Jaka jest zależność między emeryturą gwarantowaną, a tą związaną z dochodami? Tą pierwszą dostaniesz w pełni tylko w przypadku, gdy Twoje dochody w Norwegii były niskie lub żadne. Wówczas potrzebujesz nieco “podratowania” ze strony państwa. Można więc śmiało powiedzieć, że garantipensjon to “nagroda pocieszenia” za niskie dochody lub ich brak. Jeśli wypracowałeś sobie prawo do emerytury dochodowej, to Twoja gwarantowana emerytura będzie pomniejszona o część wypracowanej inntektspensjon. Jeżeli zaś Twoje dochody były spore i masz solidną podstawę do emerytury opartej na dochodach, to samej garantipensjon otrzymasz maksymalnie 20% przysługującej stawki! Dlaczego? Po prostu nie ma potrzeby, aby Państwo wypłacało Ci świadczenie minimalne w całości, gdy Twoja emerytura jest już wystarczająco wysoka na podstawie dochodów i odprowadzonych składek.
Pamiętaj, podstawowa emerytura norweska nie będzie imponująca, jeśli chodzi o jej wysokość. Z drugiej strony, może ona być bardzo przyjemnym dodatkiem do polskiej emerytury, gdy np. mieszkasz już w Polsce na stałe. Jeżeli chcesz się dowiedzieć, na ile pieniędzy możesz dokładnie liczyć w ramach swojej emerytury gwarantowanej i całościowej, skontaktuj się z nami w sprawie analizy emerytalnej.
Teraz już wiesz, ile najmniej musisz mieszkać lub pracować w Norwegii, aby uzyskać minimalną emeryturę. Skoro 5 lat to minimum, to czy jest jakaś maksymalna liczba lat pracy?
Pełną wartość garantipensjon uzyskujesz po 40 latach członkostwa w folketrygden. To jest także maksymalna liczba lat, kiedy zwiększa się wysokość emerytury podstawowej. Co to oznacza w praktyce?
Przykład:
Pan Mariusz pracował w Norwegii przez 14 lat, po czym postanowił wrócić do Polski do rodziny. Wysokość emerytury Pana Mariusza będzie pomniejszona o następujący wskaźnik:
.png) |
0,35 to nic innego jak współczynnik, przez który mnoży się maksymalną wysokość świadczenia z NAV. Przyjmijmy, że Pan Mariusz mieszka wraz żoną, która również pobiera już emeryturę. NAV wypłaci mu w takiej sytuacji świadczenie po stawce niskiej (Lav sats). Działanie wygląda więc następująco:
0,35 x 166 242 NOK / 12 miesięcy = 4 848,73 NOK brutto. Tyle emerytury miesięcznie dostanie Pan Mariusz z Norwegii.
Poniżej publikujemy dane z NAV z lipca 2021 roku. Wynika z nich, na jaką emeryturę minimalną możesz liczyć po 40 latach członkostwa w folketrygden. Dane są uzależnione od sytuacji życiowej emeryta.
|
Wszystkie kwoty to kwoty brutto. Pamiętaj, że podane kwoty to całość tego, co otrzymasz w ciągu roku (12 miesięcy), w momencie przejścia na emeryturę. Gdy rozdzielisz sobie tą kwotę na stawkę miesięczną, nie będą to imponujące kwoty, ale lepiej mieć, niż nie mieć.
Najwcześniej możesz przejść na emeryturę w Norwegii w wieku 62 lat. Jeśli chcesz pobierać emeryturę tak wcześnie, musisz spełnić jeden, bardzo ważny warunek. Mianowicie musisz mieć wypracowany dochód emerytalny, odpowiadający wysokości emerytury gwarantowanej w wieku 67 lat. Jeżeli wiesz, że Twoja emerytura gwarantowana nie będzie wysoka, przemyśl możliwość, żeby jeszcze trochę popracować w Norwegii i podnieść wysokość świadczenia.
Jeżeli przebywasz w Polsce i masz tylko np. kilka lat przepracowane w Norwegii, możesz zacząć wybierać dodatek emerytalny z Norwegii najwcześniej w wieku 62 lat. Pamiętaj, że NAV musi wyrazić zgodę na takie rozwiązanie.
Pytanie, które pada bardzo często z ust Polaków pracujących w Norwegii. Zadają je nie tylko osoby, które zdecydowały się ściągnąć rodzinę do Norwegii i mieszkać w tym kraju do końca życia. Równie zainteresowani tematem są sezonowi pracownicy. Mimo że chcą oni przede wszystkim trochę dorobić, zrealizować swoje cele i wrócić do Polski, to szansa na norweską emeryturę budzi wielkie zainteresowanie. “A może popracuję trochę dłużej i zyskam dzięki temu więcej pieniędzy na starość?” - pytają nas.
No właśnie. Warto mieć na uwadze, że w wielu przypadkach opłaca się pomieszkać i przepracować trochę dłużej w kraju fiordów, aby otrzymać większą, pełną emeryturę czy też przyjemny dodatek emerytalny do świadczenia z ZUS w Polsce.
Jeśli chcesz się dowiedzieć, która opcja będzie najlepsza w Twojej sytuacji, skontaktuj się z nami w sprawie analizy emerytalnej. Stworzymy Ci indywidualny plan emerytalny, dzięki któremu ze spokojem przejdziesz na emeryturę w najlepszym momencie, biorąc pod uwagę Twoje potrzeby.
Autorzy: Borys Borowski / NorEkspert, Marcin Szulc / NorEkspert
Źródła: nav.no
Masz pytania? Zadzwoń pod nr +48 58 535 93 43 lub wypełnij formularz kontaktowy
.jpg)
