Renta zdrowotna w Norwegii - norweskie dochody w ramach renty dla osób niezdolnych do pracy.

Kiedy stan zdrowia uniemożliwia powrót do pracy

Zdarza się, że osoba przebywająca w Norwegii, która uległa wypadkowi, doznała choroby czy ciężkiego urazu, nie jest w stanie wrócić do pełni sprawności fizycznej, pomimo leczenia i rehabilitacji. Zwykle tego typu osoby pobierają już od kilku lat norweski zasiłek przejściowy (norw. arbeidsavklaringspenger, AAP) w trakcie leczenia, jednak brak poprawy sytuacji zdrowotnej oraz wyczerpanie maksymalnego okresu pobierania AAP powoduje, że są one zmuszone wziąć pod uwagę wnioskowanie o permanentne świadczenie socjalne, zastępujące dochód. Takim świadczeniem jest norweska renta zdrowotna.

Informacje ogólne

Norweska renta zdrowotna (norw. uføretrygd, uførepensjon) jest świadczeniem rentowo-emerytalnym, mającym na celu zagwarantowanie dochodów osobie, która w wyniku choroby, urazu lub wypadku doznała nieodwracalnego uszczerbku na zdrowiu. W takim przypadku uszczerbek musi całkowicie lub częściowo uniemożliwiać wykonywanie pracy zarobkowej. Świadczenie jest opodatkowane, a rozpatrywaniem prawa oraz wypłatą renty zajmuje się NAV, czyli norweski Urząd ds. Pracy i Polityki Społecznej.

Wysokość renty

Renta zdrowotna może pokrywać całkowity dochód świadczeniobiorcy, jeżeli zdolność do osiągania dochodów (norw. inntektsevne) spadła o 100% w wyniku trwałego uszczerbku na zdrowiu. Renta może także pokrywać częściowo niezdolność do osiągania dochodu, jeżeli osoba ubiegająca się o rentę jest w stanie wykonywać pracę w określonej części zdolności do pracy. Jeśli np. świadczeniobiorca może pracować w 40%, renta pokryje 60% zdolności zarobkowej.

Wysokość renty jest obliczana podstawie dochodów uzyskiwanych przed utratą zdolności do pracy i doznaniem uszczerbku na zdrowiu w wyniku urazu lub choroby. Jeżeli świadczeniobiorca osiągał niskie dochody, ma prawo uzyskać tzw. świadczenie minimalne (norw. minsteytelse). Oprócz renty zdrowotnej, osoba niezdolna do pracy może mieć prawo do wypłaty tzw. renty pracowniczej (norw. tjenestepensjon) w wyniku umów np. z Państwową Kasą Rentową (norw. Statens Pensjonskasse, SPK) czy Gminną Kasą Rentowo-Ubezpieczeniową (norw. Kommunal Landspensjonskasse, KLP).

Dodatek dziecięcy

Renta zdrowotna, podobnie jak zasiłek dla bezrobotnych (norw. dagpenger), czy zasiłek przejściowy (norw. arbeidsavklaringspenger, AAP) przewiduje tzw. dodatek dziecięcy (norw. barnetillegg) dla osób, które pobierają rentę i mają na utrzymaniu dziecko / dzieci w wieku poniżej 18 lat. Dodatek wynosi 0,4G (tj. około 37 454 NOK) w skali roku na każde niepełnoletnie dziecko, jako dodatkowa kwota do renty chorobowej. Wysokość dodatku jest może zostać zmniejszona w zależności od łącznego dochodu rodziny, okresu składkowego w Norwegii rentobiorcy i całkowitej wysokości renty zdrowotnej wraz z dodatkiem.

Inne dodatki do renty

Oprócz dodatku dziecięcego, osoba pobierająca rentę zdrowotną, może ubiegać się o następujące dodatki do podstawowego świadczenia:

• Dofinansowanie komunikacji publicznej - norw. honnørkort, przyznawane automatycznie przez NAV osobom, które pobierają rentę zdrowotną przynajmniej w wymiarze 50%. Dofinansowanie obejmuje zniżki na bilety transportu publicznego,
• Dodatek wdowi - norw. gjenlevendetillegg, dodatek przysługujący osobom pobierającym rentę zdrowotną, których współmałżonek lub partner / partnerka zmarła,
• Dodatek mieszkaniowy - norw. bostøtte, dodatek przyznawany w sytuacji, gdy osoba pobierająca rentę osiąga niskie dochody i ponosi wysokie koszty mieszkania.

Warunki uzyskania renty chorobowej

Aby móc ubiegać się o przyznanie renty zdrowotnej z Norwegii, muszą być spełnione następujące warunki:

• Wnioskodawca jest w wieku 18-67 lat,
• Wnioskodawca był członkiem norweskiego systemu ubezpieczeń społecznych (norw. folketrygden) przez okres przynajmniej 3 ostatnich lat przed zachorowaniem / urazem i utratą zdolności do pracy,
• Głównym powodem utraty zdolności do pracy jest choroba lub uraz,
• Zdolność do osiągania dochodu (norw. inntektsevne) uległa trwałemu obniżeniu o przynajmniej 50% wskutek choroby lub urazu,
• Prowadzone jest odpowiednie leczenie / rehabilitacja i czynności mające na celu przywrócenie zdolności do pracy (norw. arbeidsrettede tiltak) wnioskodawcy.

Połączenie renty i pracy

Jeśli wnioskodawca jest w stanie wykonywać pracę przynajmniej częściowo, zaleca się, aby możliwość ta została wykorzystana w maksymalnym stopniu. Renta połączona z dochodami ma bowiem wyższą wartość aniżeli sama renta zdrowotna.

Pobieranie renty w Polsce

Istnieje możliwość, aby renta zdrowotna była pobierana w Polsce lub innym kraju, niż Norwegia. Jest to możliwe w dwóch przypadkach:

• Krótkotrwałe pobyty zagraniczne - jeżeli osoba pobierająca rentę wyjechała z Norwegii na okres krótszy niż 12 miesięcy, nie ma to wpływu na prawo do zachowania świadczenia, ponieważ taka osoba nadal pozostaje członkiem norweskiego systemu ubezpieczeń społecznych. Jeżeli świadczeniobiorca spędza część roku w Norwegii, a część roku w innym kraju, okres pobytu w Norwegii powinien wynosić przynajmniej 6 miesięcy w roku kalendarzowym, aby nie utracić członkostwa w norweskim systemie opieki społecznej,
• Zamieszkanie na stałe za granicą - świadczeniobiorca , który wyprowadza się z Norwegii do Polski lub mieszka w Polsce na stałe, może nadal pobierać rentę zdrowotną z Norwegii, mimo utraty członkostwa w norweskim systemie opieki społecznej. Prawo do pobierania renty jest podtrzymane na podstawie umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym, którego stronami są zarówno Polska, jak i Norwegia.

Zanim świadczeniobiorca zdecyduje się wyjechać z Norwegii, musi się zwrócić do NAV z informacją o swoim zamiarze. Urząd ma prawo przeprowadzić weryfikację prawa do zachowania renty zdrowotnej za granicą. Ponadto urząd może co jakiś czas prosić o dostarczanie zaświadczeń o życiu świadczeniobiorcy (norw. leveattest), które potwierdzają, że osoba pobierająca rentę z Norwegii za granicą nadal żyje, a świadczenie nie jest błędnie wypłacane i trafia do niepowołanych osób.

Wymagana dokumentacja

Osoba wnioskująca o rentę chorobową z NAV, musi dostarczyć do urzędu podanie o świadczenie oraz następującą dokumentację:

Dokumentacja podstawowa:

• Pełna dokumentacja medyczna - wszystkie dokumenty opisujące stan medyczny osoby wnioskującej o rentę chorobową Jeżeli dokumentacja została wydana w Polsce, musi być przetłumaczona przysięgle na język angielski lub norweski,

• Dokumentacja wymagana przez NAV - urząd może na każdym etapie wnioskowania zobligować wnioskodawcę do dostarczenia dodatkowej dokumentacji.

Ewentualna dokumentacja z Polski:

• *Akty urodzenia dzieci - na druku europejskim lub skrócone akty urodzenia w języku polskim, przetłumaczone na język angielski lub norweski. Dokument potrzebny w sytuacji, gdy osoba wnioskująca o rentę zdrowotną ma na utrzymaniu dzieci i ubiega się o tzw. dodatek dziecięcy (norw. barnetillegg),

• *Zaświadczenie o wspólnym zameldowaniu/zamieszkaniu - wydane w 2018 roku i potwierdzające wspólne zamieszkanie z dzieckiem / dziećmi, przetłumaczone na język angielski lub norweski. Dokument potrzebny w sytuacji, gdy osoba wnioskująca o rentę zdrowotną ma na utrzymaniu dzieci i ubiega się o tzw. dodatek dziecięcy (norw. barnetillegg).

* - wymienione dokumenty nie są obowiązkowe

Ustawodawstwo norweskie

Do podstawowych aktów prawnych, określających warunki i zasady wnioskowania o rentę zdrowotną w Norwegii, zaliczają się następujące norweskie ustawy:

• Ustawa o norweskim systemie ubezpieczeń społecznych (norw. Lov om folketrygd; folketrygdloven),
• Ustawa o zmianach w ustawie o rencie pracowniczej (rencie zdrowotnej)(norw. Lov om endringer i tjenestepensjonsloven mv. (uførepensjon)),
• Ustawa o rencie pracowniczej (norw. Lov om tjenestepensjon; tjenestepensjonsloven),
• Rozporządzenie o rencie pracowniczej (norw. Forskrift til tjenestepensjonsloven),
• Ustawa o wprowadzeniu do norweskiego prawa głównej części Umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym (norw. Lov om gjennomføring i norsk rett av hoveddelen i avtale om Det europeiske samarbeidsområdet; EØS-loven).

Źródło: www.nav.no

Autor: Borys Borowski / NorEkspert