Status pendler - pytania ogólne
Poniżej znaleźć można najważniejsze i najczęściej zadawane pytania dotyczące rozliczenia podatkowego typu status pendler w Norwegii. Odpowiedzi eksperta są umocowane zarówno w stosownym norweskim ustawodawstwie, jak również w doświadczeniu i praktycznej wiedzy na temat sposobu procedowania spraw podatkowych przez norweskie urzędy skarbowe.
Pytanie: Dlaczego status pendler jest najkorzystniejszą formą rozliczenia podatku dla Polaków pracujących w Norwegii?
Odpowiedź: Status pendler pozwala odliczyć od podatku koszty związane z życiem w dwóch krajach i koniecznością utrzymywania dwóch gospodarstw domowych. Koszty podróży, zakwaterowania oraz wyżywienia to podstawowe i najwyższe koszty związane z życiem i pracą w Norwegii. Dlatego możliwość odpisania ich od podatku stwarza największą korzyść dla podatnika norweskiego pochodzącego z Polski. Zwroty podatku przy zastosowaniu ulg statusu pendler osiągają często wysokość rzędu 30-60 tys. NOK.
Pytanie: W jaki sposób mam udokumentować podróże do Polski?
Odpowiedź: Podróże do Polski można udokumentować za pomocą potwierdzeń wystawianych przez przewoźnika. W przypadku linii lotniczych są to rezerwacje, karty pokładowe, bilety lotnicze i inne dokumenty, które zawierają informację na temat podróży podatnika. Dokument musi zawierać dane osobowe podatnika, informacje o dacie oraz miejscach wylotu i przybycia samolotu. Takie same kryteria muszą spełniać potwierdzenia za podróże promami, przewoźnicy promowi również dostarczają bilety, rezerwacje i karty pokładowe, a także faktury ze wszystkimi danymi wymaganymi przez urząd skarbowy.
Pytanie: Czy faktury za przeloty z linii lotniczych Wizzair są uznawane przez urząd?
Odpowiedź: Urząd skarbowy nie uznaje faktur z linii Wizzair jako potwierdzenia podróży, gdyż nie zawierają one dokładnych informacji o przelocie. Dlatego należy zamiast nich przedłożyć rezerwacje lub karty pokładowe, które zawierają wszystkie potrzebne informacje.
Pytanie: Ile razy muszę podróżować, aby móc skorzystać z odpisów pendlera?
Odpowiedź: Wymóg częstotliwości podróży zmienia się w zależności od sytuacji rodzinnej podatnika. Wyróżniamy 3 przypadki:
Pendler do rodziny w Polsce - tzw. familiependler, najczęstszy przypadek, osoba podróżująca do rodziny w Polsce, czyli współmałżonka i / lub dziecka / dzieci.
Wymagana ilość podróży w skali roku: minimum 3-4 podróże,
Pendler do rodziców w Polsce - osoba, która w roku podatkowym 2017 miała 21 lat lub mniej i podróżowała do rodziców w Polsce.
Wymagana ilość podróży w skali roku: minimum co 6 tygodni (8-9 podróży),
Wymagana ilość podróży w skali roku: minimum co 3 tygodnie (16-17 podróży).
Pytanie: Czy wymagana ilość podróży dla pendlera do rodziny w Polsce obowiązuje również, gdy pracowało się tylko 6 miesięcy w Norwegii?
Odpowiedź: Urząd skarbowy uznaje mniejszą ilość podróży w przypadku krótszego pobytu w Norwegii i proporcjonalnie do liczby miesięcy dopasowuje ilość wymaganych podróży. Przykładowo, podatnik mający dwie udokumentowane podróże przy pobycie 6-miesięcznym może liczyć na uznanie prawa do statusu pendler.
Pytanie: Pracodawca opłacał mi przeloty do Polski. Czy muszę przedstawiać bilety do rozliczenia podatkowego?
Odpowiedź: Jeśli pracodawca pokrywa koszty podróży do Polski, koszt ten nie będzie podlegał odliczeniu. Natomiast konieczne będzie udokumentowanie podróży, żeby móc starać się o pozostałe odpisy (wyżywienie, czynsz, prąd), gdyż podróże warunkują przyznanie całego statusu pendlera. Dlatego należy przedstawić dokumentację potwierdzającą podróże. Na ogół pracodawca wyszczególnia opłacone podróże na zestawieniu rocznych dochodów i potrąceń lub odcinkach z pensji. Te dokumenty są wystarczające jako potwierdzenia podróży.
Pytanie: W jaki sposób można odliczyć od podatku koszty podróży do Polski?
Odpowiedź: Podróże odlicza się na podstawie przebytych kilometrów w ciągu roku najkrótszą trasą drogową (dotyczy to każdego rodzaju podróży) oraz stawki za 1 km, określonej przez ustawodawstwo norweskie. Istnieje również możliwość odliczenia faktycznych kosztów podróży, w praktyce jest to często opłacalne w przypadku podróży promowych, gdzie krótki odcinek przeprawy promowej jest stosunkowo kosztowny, dodatkowo podatnik często ponosi koszty związane z przejazdem samochodowym (opłaty za bramki), które także podlegają odliczeniu. Podróże lotnicze odliczane są na podstawie odpisu odległościowego, gdyż jest to zawsze bardziej opłacalne niż uwzględnianie faktycznego kosztu biletów lotniczych.
Pytanie: Gdzie uzyskać akty i zaświadczenia z Polski potrzebne do rozliczenia?
Odpowiedź: Akty małżeństwa i akty urodzenia można uzyskać w Urzędzie Miasta lub Urzędzie Gminy. Zaświadczenie o wspólnym zameldowaniu / zamieszkaniu można również uzyskać również w Urzędzie Miasta lub Gminy.
Pytanie: Czy muszę tłumaczyć wszystkie dokumenty z Polski?
Odpowiedź: Nie ma takiej konieczności, jeśli dokumenty są wydane na tzw. drukach europejskich. Sytuacja ta dotyczy z reguły aktów urodzenia i małżeństwa, rzadziej zaświadczenia o zameldowaniu. Jeśli wydany druk jest w języku polskim, należy go przetłumaczyć na język angielski lub norweski. Urząd wymaga, aby dostarczyć mu zarówno wersję polskojęzyczną, jak i przetłumaczoną dokumentu.
Pytanie: Czy mogę użyć zaświadczenia o wspólnym zameldowaniu z ubiegłorocznego rozliczenia podatkowego w Norwegii? Moja sytuacja rodzinna nie uległa zmianie.
Odpowiedź: Niestety nie ma takiej możliwości. Urząd skarbowy norweski wymaga, aby co roku dostarczać aktualne zaświadczenie o wspólnym zameldowaniu z rodziną w Polsce do rozliczenia podatkowego w Norwegii. W przypadku roku podatkowego 2017, urząd będzie wymagał zaświadczenia wystawionego w 2018 roku.
Pytanie: Moja żona i ja nie mamy wspólnego zameldowania. Czy jest inny sposób by udokumentować wspólne zamieszkanie w Polsce?
Odpowiedź: Istnieje możliwość uzyskania dokumentu np. od wspólnoty mieszkaniowej, w w ramach której dane osoby mieszkają pod jednym adresem. Urząd skarbowy w Norwegii zwykle honoruje taki dokument.
Pytanie: Czy poświadczenie notarialne o wspólnym zamieszkaniu zostanie zaakceptowane przez urząd skarbowy?
Odpowiedź: Nie. Urząd skarbowy w Norwegii honoruje wyłącznie oficjalne dokumenty administracji publicznej, potwierdzające fakt wspólnego zamieszkiwania pod danym adresem.
Pytanie: Żona zameldowała się pod moim adresem w połowie 2017 roku, ale mieszkamy razem od wielu lat. Czy mogę uwzględniać status pendler za cały 2017 rok?
Odpowiedź: Niestety, urząd będzie honorował odpisy pendlera wyłącznie za część roku, w czasie której podatnik ma udokumentowane wspólne zameldowanie z rodziną w Polsce. Jeśli więc wspólne zameldowanie nastąpiło np. 13 czerwca 2017 i taka data widnieje na zaświadczeniu to urząd będzie honorował odpisy pendlera począwszy od 13 czerwca 2017.
Pytanie: Zawarliśmy ślub w czerwcu 2017. Czy możemy ubiegać się o odpisy pendlera?
Odpowiedź: Tak. Od czerwca 2017 roku można uzyskać odpisy pendlera. Należy oczywiście prawidłowo udokumentować status, czyli dostarczyć wymagane dokumenty z Polski i Norwegii, aby móc odliczyć koszty wyżywienia, zakwaterowania, czy podróży. Ponadto, jeśli podatnik do czerwca 2017 spełniał warunki na tzw. samotnego pendlera i jest je w stanie udokumentować, może starać się o odpisy pendlera również za okres styczeń-czerwiec 2017.
Pytanie: Pracowałem w Norwegii dopiero od września 2017. Czy mogę ubiegać się o odpisy pendlera za 4 miesiące pracy?
Odpowiedź: Tak, jeśli spełnione są warunki odnośnie dokumentacji, podatnik może ubiegać się o odpisy pendlera, mimo że w Norwegii pracował tylko część roku.
Pytanie: W jaki sposób mam odliczyć koszty mieszkania w Norwegii?
Odpowiedź: Chcąc odliczyć koszty czynszu i / lub wydatki na prąd w Norwegii, należy dostarczyć urzędowi skarbowemu umowę najmu z właścicielem lokalu, na której widnieje imię i nazwisko podatnika, ustalona kwota czynszu i okres wynajmu lokalu. Ponadto należy dostarczyć urzędowi potwierdzenia opłat na rzecz właściciela, w formie wydruków przelewów bankowych. Można je pobrać za pośrednictwem swojej bankowości internetowej, przy czym urząd jednakowo honoruje potwierdzenia pojedynczych przelewów, jak i zestawienie roczne przelewów, które można wydrukować w wielu bankach. Jeśli opłaty na rzecz wynajmu mieszkania potrącał pracodawca norweski z pensji, sytuacja jest prostsza, wystarczy dostarczyć urzędowi skarbowemu odcinki z pensji (norw. lønnslipp), na których widnieją kwoty potrąceń.
Pytanie: W jaki sposób mam odliczyć koszty prądu w Norwegii?
Odpowiedź: Koszty energii elektrycznej są odliczane na takiej samej zasadzie jak koszty wynajmu lokalu w Norwegii. Zatem należy przedstawić przelewy bankowe, na których widnieją opłaty na rzecz dostawcy energii lub na rzecz właściciela lokalu. Bardzo częsta jest sytuacja, w której podatnik opłaca koszty energii elektrycznej bezpośrednio właścicielowi lokalu, więc obowiązuje taka sama zasada jak przy odliczaniu kosztów najmu (należy przedstawić poszczególne przelewy bankowe lub zestawienie roczne z konta bankowego).
Pytanie: Czy faktury za prąd od dostawcy energii wystarczą do udokumentowania kosztów prądu?
Odpowiedź: Urząd skarbowy ma prawo odrzucić taki dokument, jeśli podatnik nie przedstawi jednoznacznego dowodu uiszczenia opłat (czyli poniesienia faktycznych kosztów przysługujących odpisowi), a takimi są wydruki przelewów bankowych. Zatem same faktury nie są wystarczające.
Pytanie: Jeśli jedna osoba opłaca koszty mieszkania i / lub prądu za kilka innych osób (razem mieszkają), jak je udokumentować?
Odpowiedź: Należy dostarczyć urzędowi skarbowemu przede wszystkim umowę najmu lokalu, na której widnieją wszyscy najemcy z imienia i nazwiska, wydruki przelewów jednego z najemców do właściciela lokalu oraz przelewy innych najemców do najemcy płacącego właścicielowi.
Pytanie: Czy opłaty gotówką za mieszkanie i / lub prąd można odliczyć od podatku?
Odpowiedź: Niestety nie można, jeśli w grę wchodzi łączna suma kosztów wyższa niż 10 000 NOK w skali roku. Suma wyższa niż 10 000 NOK musi być udokumentowana za pomocą dokumentów wymienionych na liście (umowa najmu + potwierdzenia przelewów lub odcinki z pensji). Pokwitowania i zaświadczenia od właściciela lokalu nie są honorowane przez urząd skarbowy.
Pytanie: Gdzie znajdę opłaty za mieszkanie / prąd na moim odcinku z pensji?
Odpowiedź: Z taką sytuacją mamy do czynienia, jeśli pracodawca potrącał koszty mieszkania / prądu z pensji pracownika. Pracodawca opisuje potrącenie za wynajem lokalu pod hasłem “husleie”, “husleietrekk”, “trekk leie”, “brakkeleie”, “accommodation”, “losji” itp. Potrącenia za prąd z reguły są opisane pod hasłem “strøm”, “trekk strøm”, “trekk energi” itp.
Pytanie: Do Norwegii podróżuję razem z kolegami moim samochodem, korzystamy z promu Świnoujście-Ystad. Czy każdy z nas może odliczyć koszty podróży do Norwegii?
Odpowiedź: Tak. Każdy z podatników, jeśli spełnia warunki na status pendlera, może odliczyć swoją część kosztów przejazdu między Norwegią a Polską. Dotyczy to zarówno odpisu za odległość kilometrową między Norwegią a Polską (każdy podatnik uwzględnia indywidualnie ten odpis), jak i ewentualne koszty przejazdów promowych przypadające na daną osobę. Jeśli podatnicy płacili razem za wspólny bilet promowy, każdy z nich może przedstawić ten bilet urzędowi skarbowemu i wnioskować o odliczenie części kosztu przypadającej na niego. Uwaga: odliczenie faktycznych kosztów opłat za bilety promowe wymaga, aby ich łączny koszt przekraczał 3300 NOK.
Pytanie: Czy można odliczyć od podatku koszty bramek (bompenger)?
Odpowiedź: Tak, należy przedstawić w tym celu zbiorcze faktury za bramki, wystawiane przez firmy takie jak np. Fjellinjen As, lub pojedyncze pokwitowania (norw. kvittering), za przejazdy na poszczególnych odcinkach. Uwaga: odliczenie kosztów opłat za bramki wymaga (podobnie jak koszty biletów promowych), aby ich łączny koszt przekraczał 3300 NOK.
Pytanie: Jak mam udokumentować koszty wyżywienia w Norwegii?
Odpowiedź: Nie ma takiej konieczności. Prawo do odpisu jest ustalone na podstawie ogólnego prawa do statusu pendlera. Wysokość odpisu jest naliczana według ilości dni pobytu w Norwegii oraz stawki diety za jeden dzień pobytu, której wartość jest określana corocznie przez organ centralny Urzędu Skarbowego (norw. Skattedirektoratet). Stawki diety zmieniają się również w zależności od warunków zakwaterowania podatnika.
Pytanie: Mieszkałem w pensjonacie w Norwegii w 2017 roku. Czy przysługuje mi wyższa stawka diety?
Odpowiedź: Tak. Podstawowa, najczęściej stosowana stawka diety dla osoby mieszkającej w lokalu prywatnym / wynajmowanym mieszkaniu / kwaterze (norw. hybel) / baraku (norw. brakke), gdzie istnieje możliwość przyrządzania posiłków, wynosi 205 NOK na dobę. W przypadku pobytu w pensjonacie, stawka wzrasta do 351 NOK na dobę. Najwyższa stawka dotyczy sytuacji, gdy podatnik mieszka w hotelu bez zapewnionego śniadania, wówczas stawka wynosi 773 NOK na dobę. Wszystkie podane stawki dotyczą roku podatkowego 2017.
Pendler samotny - szczególny przypadek
Poniżej znaleźć można najważniejsze i najczęściej zadawane pytania dotyczące pendlerów do rodziców oraz przede wszystkim tzw. pendlerów samotnych (norw. enslige pendlere). Jest to szczególna grupa norweskich podatników, którzy nie posiadają współmałżonka i / lub dziecka / dzieci w Polsce (lub innym kraju Europejskiego Obszaru Gospodarczego), jednak podróżują z określoną częstotliwością do samodzielnego mieszkania w kraju stałego zamieszkania. Norweskich samotnych pendlerów obowiązują bardziej restrykcyjne wymogi podatkowe, aniżeli pendlerów rodzinnych (norw. familiependlere). Ogólne informacje na temat samotnych pendlerów można znaleźć w oddzielnym artykule, który im poświęcono:
 |
Samotny pendler - najkorzystniejszy status podatkowy dla singla pracującego w Norwegii. Osoby samotne, które pracują w Norwegii, mają możliwość skorzystania z podatkowej alternatywy wobec ulgi 10%. Samotny pendler gwarantuje te same odpisy podatkowe, które przysługują osobom z rodzinami w Polsce. |
Pytanie: Chcę się rozliczać z podatku jako samotny pendler. Czy brak wystarczającej liczby podróży odbiera mi prawo do takiego rozliczenia?
Odpowiedź: Urząd skarbowy w Norwegii jest bardzo restrykcyjny wobec samotnych pendlerów. Brak dostatecznej liczby podróży lub dokumentacji, która je potwierdza uniemożliwia uzyskanie odpisów. Wówczas można skorzystać z innych odpisów, np. ulgi 10%.
Pytanie: Chcę się rozliczać z podatku jako samotny pendler. Gdzie można uzyskać akt własności mieszkania?
Odpowiedź: Dokument ten można uzyskać w wydziale ksiąg wieczystych Sądu Rejonowego. Istnieje konieczność przetłumaczenia dokumentu na język angielski lub norweski, aby został on uznany przez norweski urząd skarbowy.
Pytanie: Chcę się rozliczać z podatku jako samotny pendler. Czy urząd skarbowy przewiduje wyjątki od wymogu podróży co 3 tygodnie?
Odpowiedź: Urząd przewiduje takie wyjątki. Należą do nich np. sytuacja zdrowotna podatnika, specjalne warunki zatrudnienia lub trudna sytuacja ekonomiczna. Taki wyjątek należy jednak udokumentować, a każdy przypadek jest poddawany indywidualnemu rozpatrzeniu. Uwaga: duże odległości między miejscem zamieszkania w Polsce, a miejscem zamieszkania w Norwegii nie stanowią uzasadnienia niespełnienia wymogu podróży co 3 tygodnie w przypadku samotnego pendlera.
Pytanie: Chcę się rozliczać z podatku jako samotny pendler. W jaki sposób mam udokumentować odpowiednie warunki mieszkaniowe?
Odpowiedź: Dokumentem poświadczającym warunki mieszkania w Norwegii może być umowa najmu lokalu lub dodatkowy dokument wystawiony przez właściciela lokalu, informujący o wielkości lokalu. Dokumentacją z Polski może być akt własności mieszkania lub umowa najmu. Dokumenty z Polski muszą być przetłumaczone na język angielski lub norweski.
Pytanie: Chcę się rozliczać jako samotny pendler. Co to znaczy, że lokal w Polsce, do którego podróżuję, jest samodzielny?
Odpowiedź: Zgodnie z norweskim ustawodawstwem, samodzielny lokal to taki, który spełnia wszystkie cztery warunki:
Powyższe warunki muszą być spełnione w Polsce, aby lokal został uznany za samodzielny. Z kolei lokal w Norwegii musi być niesamodzielny, tzn. nie spełniać któregoś z powyższych warunków.
Pytanie: Nie mam własnego ani wynajmowanego lokalu w Polsce, podróżuję do rodziców, u których nadal jestem zameldowany. Czy mogę się rozliczyć jako pendler?
Odpowiedź: Tak, jeśli spełnione są wszystkie, następujące warunki:
Pytanie: Mam 25 lat i mieszkam z rodzicami w Polsce. Czy nadal mogę się rozliczać jako pendler do rodziców?
Odpowiedź: Nie, osoba która w 2017 roku miała ukończone 22 lata lub więcej i nie ma własnej rodziny (współmałżonka, dziecka / dzieci), może się rozliczać jako pendler tylko w przypadku, gdy podróżuje co 3 tygodnie do samodzielnego lokalu (czyli jest pendlerem samotnym w świetle prawa podatkowego).
Pytanie: Żyję w Polsce w związku nieformalnym (konkubinacie). Czy mogę się rozliczać w statusie pendlera?
Odpowiedź: Osoba żyjąca w konkubinacie nie może się rozliczać jako pendler do rodziny w Polsce (chyba, że ma dziecko / dzieci), gdyż konkubinat nie jest w świetle prawa podatkowego równoważny z małżeństwem.
Pytanie: Mam niepełnosprawnego brata w Polsce, do którego regularnie podróżuję i się nim zajmuję. Czy mogę się rozliczać jako pendler rodzinny?
Odpowiedź: Tak, norweskie prawodawstwo dopuszcza taką sytuację, jednak oprócz podstawowych wymogów dokumentacyjnych na pendlera, należy również udokumentować fakt opieki nad niepełnosprawnym rodzeństwem.
Pytanie: Czy mogę się ubiegać o odpisy pendlera będąc cały rok na zasiłku dla bezrobotnych z NAV?
Odpowiedź: Tak. Zasiłek dla bezrobotnych z NAV jest opodatkowanym dochodem podlegającym odpisom tak jak zwyczajny dochód z pracy. Jeśli pobierający zasiłek dla bezrobotnych podatnik spełnia podstawowe wymogi dotyczące statusu pendler i posiada stosowną dla statusu dokumentację, może się ubiegać o odpisy w ramach tego statusu.
Ustawodawstwo norweskie
Do podstawowych aktów prawnych, określających warunki i zasady wnioskowania o odpisy podatkowe typu status pendler w Norwegii, zaliczają się następujące norweskie ustawy i akty prawne:
Źródło: www.skatteetaten.no
Autor: Borys Borowski / NorEkspert
Masz pytania? Zadzwoń pod nr +48 58 535 93 43 lub wypełnij formularz kontaktowy
