W ramach cyklu poradników omówiliśmy już firmę jednoosobową (ENK) i spółkę kapitałową (AS), które stanowią najczęstsze formy prowadzenia działalności gospodarczej w Norwegii. Tym razem skupimy się na NUF (Norskregistrert Utenlandsk Foretak), czyli norweskiej filii zagranicznego przedsiębiorstwa. Jest to forma działalności szczególnie popularna wśród polskich firm, które chcą rozszerzyć swoją działalność na rynek norweski.

Z tego artykułu dowiesz się, czym dokładnie jest NUF, dla kogo będzie najkorzystniejszym rozwiązaniem i dlaczego jest ono tak chętnie wybierane. Przeanalizujemy również kluczowe aspekty związane z rejestracją NUF, odpowiedzialnością, a także obowiązkami podatkowymi i księgowymi. Celem artykułu jest dostarczenie kompleksowych informacji, pozwalających podejmować świadome decyzje i sprawnie prowadzić własny biznes w Norwegii.

Czym jest NUF?

NUF (Norskregistrert Utenlandsk Foretak) to norweski oddział (filia) zagranicznej firmy. Stanowi on podmiot pozbawiony osobowości prawnej, funkcjonujący jako formalne przedłużenie przedsiębiorstwa zarejestrowanego w innym kraju. Rejestracja NUF służy przede wszystkim celom sprawozdawczo-podatkowym, umożliwiając prowadzenie działalności w Norwegii legalnie i zgodnie z prawem.

Kiedy wymagana jest rejestracja NUF w Norwegii?

Rejestracja NUF jest obowiązkowa dla zagranicznych przedsiębiorstw prowadzących stałą działalność w Norwegii. Działalność uznaje się za stałą, gdy spełnione są oba warunki:

• osiąga obroty przekraczające 50 000 NOK w ciągu 12 miesięcy,
• trwa dłużej niż 90 dni.

Spełnienie tych kryteriów nakłada obowiązek rejestracji NUF w Norwegii.

Dla kogo NUF to najlepsze rozwiązanie?

NUF sprawdza się przede wszystkim wśród polskich firm, chcących działać w Norwegii bez zakładania odrębnej spółki. Najbardziej korzystna jest w sytuacjach, gdy:

• Realizujesz kontrakty lub projekty tymczasowe – idealne dla krótkookresowych działań, np. budowy, remontów, projektów instalacyjnych czy delegowania pracowników na kilka miesięcy.
• Chcesz szybko rozpocząć działalność – rejestracja oddziału jest prostsza i szybsza niż zakładanie nowej spółki, a brak wymogu wnoszenia kapitału obniża barierę wejścia na rynek.
• Planujesz testować rynek – pozwala to sprawdzić potencjał norweskiego rynku bez wysokich kosztów inwestycji. Dzięki temu możesz elastycznie reagować na wyniki i w razie potrzeby szybko zmienić kierunek działań. Gdy okaże się, że wejście na rynek norweski przyniosło korzystne rezultaty, warto rozważyć założenie spółki kapitałowej (AS).
• Zależy Ci na prostym modelu zarządzania – NUF pozostaje w pełni podporządkowany polskiej firmie macierzystej, co zapewnia centralną kontrolę strategiczną i finansową.

Co musisz wziąć pod uwagę rozważając rejestrację NUF?

• Pełna odpowiedzialność – zobowiązania oddziału spoczywają na Twojej firmie macierzystej w Polsce. Dotyczy to długów wobec kontrahentów, pracowników czy urzędów.
• Długoterminowe plany – jeśli planujesz stałą obecność w Norwegii, np. otwarcie biura czy zatrudnienie większej liczby pracowników, spółka kapitałowa (AS) może być korzystniejsza. Zapewnia ona wyraźne oddzielenie prawne i ogranicza odpowiedzialność właścicieli (udziałowców) do wniesionego kapitału zakładowego.

Dlaczego polscy przedsiębiorcy decydują się na założenie NUF?

Polskie przedsiębiorstwa, szczególnie z branży budowlanej, transportowej i sektora wynajmu pracowników, często decydują się na NUF ze względu na:

• brak wymaganego kapitału zakładowego,
• szybki i prosty start działalności,
• dopasowanie do krótkoterminowych kontraktów i pracy projektowej,
• możliwość centralnego zarządzania biznesem z Polski, co obniża koszty administracyjne.

NUF jest elastycznym i opłacalnym rozwiązaniem do sprawdzenia potencjału norweskiego rynku bez dużych nakładów finansowych, choć wymaga świadomego przestrzegania obowiązków podatkowych i księgowych.

Zalety i wady: NUF Norwegia

NUF to forma prowadzenia działalności gospodarczej, która ma swoje specyficzne zalety i ograniczenia. Zrozumienie ich pozwala świadomie zdecydować, czy taka forma prowadzenia biznesu odpowiada Twoim potrzebom w Norwegii.

Zalety NUF

• Niskie koszty początkowe – brak wymogu wniesienia kapitału zakładowego.
• Prostsza rejestracja – mniej formalności niż w przypadku spółki AS.
• Centralna kontrola – oddział pozostaje podporządkowany firmie macierzystej, co ułatwia zarządzanie.

Wady NUF

• Pełna odpowiedzialność firmy macierzystej – wszelkie zobowiązania oddziału w Norwegii obciążają główną spółkę w macierzystym kraju.
• Mniejsza wiarygodność w oczach kontrahentów w porównaniu do spółki AS.
• Złożone obowiązki podatkowe i księgowe – obejmują m.in. prowadzenie pełnej księgowości w Norwegii, terminowe składanie sprawozdań finansowych oraz prawidłowe naliczanie VAT i podatków.

NUF najlepiej sprawdza się przy krótkoterminowych projektach lub testowaniu rynku. W takich sytuacjach ważniejsze są szybkie uruchomienie działalności i elastyczność niż samodzielna odpowiedzialność prawna czy ograniczenie ryzyka finansowego.

NUF czy AS: Jaką formę organizacyjną firmy w Norwegii wybrać?

Decydując się na NUF lub spółkę kapitałową (AS), warto wiedzieć, że dokonany wybór wpływa na to, kto odpowiada za firmę, ile trzeba zainwestować na start oraz jak firma jest postrzegana przez partnerów i klientów w Norwegii. Poniżej przedstawiamy najważniejsze różnice między tymi dwoma formami działalności.

• Odpowiedzialność: NUF – pełna odpowiedzialność firmy macierzystej; AS – ograniczona do wysokości kapitału zakładowego.
• Kapitał zakładowy: NUF – brak wymogu; AS – minimum 30 000 NOK.
• Formalności: NUF – większość procedur papierowa; AS – w pełni elektroniczna.
• Postrzeganie przez rynek: AS – bardziej wiarygodna i stabilna w oczach partnerów.

Podsumowując, NUF sprawdza się przy krótkoterminowych projektach i szybkim wejściu na rynek, oferując niskie koszty i prostą kontrolę z poziomu firmy macierzystej. Spółka AS jest lepszym wyborem przy długoterminowej działalności, gwarantując ograniczoną odpowiedzialność i większą wiarygodność biznesową.

Jak założyć i zarejestrować NUF w Norwegii?

Rejestracja NUF odbywa się w pełni w formie papierowej. Należy wypełnić odpowiednie formularze i przesłać dokumenty urzędowe, takie jak np. odpis z KRS czy zaświadczenie o wpisie w CEIDG, w formie oryginałów lub uwierzytelnionych kopii, pocztą do Brønnøysundregistrene. Poniżej przedstawiamy poszczególne kroki procesu rejestracji.

Krok 1: Wypełnienie i wysłanie formularza

Formularz BR-1080E należy wypełnić zgodnie z instrukcjami dostępnymi na stronie Brønnøysundregistrene. Formularz służy do zgłoszenia oddziału zagranicznej firmy w Rejestrze Podmiotów (Enhetsregisteret). NUF zazwyczaj rejestruje się wyłącznie w Enhetsregisteret, bez obowiązku wpisu do Foretaksregisteret.

Krok 2: Przygotowanie dokumentów i opłaty

Dokumenty należy przetłumaczyć na język norweski, szwedzki, duński lub angielski.

Wymagane dokumenty:

• Potwierdzenie rejestracji firmy (np. polski odpis KRS lub CEIDG) – nie starsze niż 3 miesiące, oryginał lub uwierzytelniona kopia,
• Wniosek o D-nummer dla osób pełniących funkcje w NUF-ie, które nie posiadają norweskiego numeru personalnego ani D-nummer.

Opłaty rejestracyjne (wrzesień 2025):

• Enhetsregisteret: 3 378 NOK
• Enhetsregisteret + Foretaksregisteret: 3 925 NOK

Krok 3: Oczekiwanie na numer organizacyjny

Po pozytywnym rozpatrzeniu wniosku oddział otrzymuje numer organizacyjny (organisasjonsnummer), niezbędny do prowadzenia działalności, rozliczeń podatkowych i rejestracji w Rejestrze VAT.

Ważne rejestry i obowiązki po założeniu NUF

1. Rejestracja w Rejestrze VAT (Merverdiavgiftsregisteret)
   Próg obowiązkowej rejestracji: 50 000 NOK obrotu w ciągu 12 miesięcy. Od tego momentu trzeba naliczać VAT i składać deklaracje.
2. Obowiązki pracodawcy
   Zatrudniając pracowników w Norwegii, należy ich zgłosić do Centralnego Urzędu Podatkowego ds. Spraw Zagranicznych (Sentralskattekontoret for utenlandssaker) (formularze RF-1198 i RF-1199). W niektórych branżach wymagane są dodatkowe pozwolenia (np. karta HMS-kort dla branży budowlanej i sprzątającej, rejestracja w Arbeidstilsynet dla firm sprzątających czy agencji wynajmujących pracowników).
3. Ubezpieczenie od wypadków (yrkesskadeforsikring)                                    Każda firma zatrudniająca pracowników w Norwegii, także NUF, musi zapewnić im obowiązkowe ubezpieczenie od wypadków przy pracy. Ubezpieczenie obejmuje urazy i choroby związane z wykonywaną pracą. Dzięki temu pracownik ma prawo do odszkodowania i pokrycia kosztów leczenia w razie wypadku.
4. Prawa socjalne pracowników

• Zasiłek chorobowy (sykepenger) – pracodawca wypłaca wynagrodzenie za pierwsze 16 dni nieobecności z powodu choroby, a dalsze świadczenia pokrywa NAV, zgodnie z norweskimi przepisami.
• Zasiłek dla bezrobotnych (dagpenger) – przysługuje pracownikom, którzy spełniają warunki dotyczące okresu zatrudnienia i opłaconych składek na ubezpieczenie społeczne.
• Obowiązkowy program emerytalny (OTP) – pracodawca musi odprowadzać co najmniej 2% pensji brutto każdego zatrudnionego od pierwszej zarobionej korony, zapewniając mu minimalne zabezpieczenie emerytalne.

Podatki i składki w norweskim NUF 

Polska firma prowadząca w Norwegii oddział w formie NUF podlega co do zasady opodatkowaniu w Norwegii tylko od dochodów osiągniętych przez ten oddział, jeśli zostanie on uznany za “zakład” (stałą placówkę) w rozumieniu przepisów podatkowych. Napiszemy więcej na ten temat w oddzielnym artykule, gdyż jest to złożone zagadnienie.

Najważniejsze obowiązki polskiego przedsiębiorcy prowadzącego NUF w Norwegii:

• W przypadku opodatkowania NUF w Norwegii, podatek dochodowy od osób prawnych (firmaskatt, odpowiednik CIT) wynosi 22%, a zaliczki na podatek (forskuddsskatt) zwykle wpłaca się w dwóch ratach: 15 lutego i 15 kwietnia roku następującego po roku podatkowym. Dotyczy to NUF będących filią spółki kapitałowej w kraju macierzystym (najczęstszy przypadek). Generalnie rzecz biorąc stawki podatku dla opodatkowanego NUF są zależne od formy organizacyjnej macierzystego podmiotu zagranicznego.
• Jeżeli obroty oddziału przekroczą 50 000 NOK w okresie 12-miesięcznym, należy zarejestrować firmę w norweskim Rejestrze VAT (Merverdiavgiftsregisteret) i naliczać VAT od świadczonych usług lub sprzedawanych towarów.
• Jeśli NUF zatrudnia pracowników w Norwegii, polski przedsiębiorca musi zgłosić ich do systemu A-melding i odprowadzać składki na ubezpieczenie społeczne (arbeidsgiveravgift). Wysokość składek zależy od strefy geograficznej miejsca pracy (główna strefa: 14,1%).
• Oddział NUF ma obowiązek prowadzenia pełnej księgowości i składania rocznych sprawozdań finansowych (årsregnskap) do Rejestru Sprawozdań Finansowych (Regnskapsregisteret), jeżeli jest opodatkowany. Jeśli NUF nie jest opodatkowany w Norwegii, może wnioskować o zwolnienie z konieczności dostarczania sprawozdania finansowego
• Jeśli firma przekroczy określone progi przychodów, sumy bilansowej lub liczbę zatrudnionych pracowników, sprawozdanie finansowe musi być dodatkowo zbadane przez biegłego rewidenta.

Księgowość i rewizor dla NUF w Norwegii

Czy można prowadzić księgowość samodzielnie?

Teoretycznie, jako właściciel firmy, możesz samodzielnie prowadzić księgowość. Jednak w praktyce, ze względu na złożoność norweskich przepisów podatkowych, zasad rozliczania zagranicznych firm oraz specyficznych wymagań dla NUF-ów, zdecydowanie zaleca się skorzystanie z usług autoryzowanego biura rachunkowego w Norwegii. Profesjonalna pomoc gwarantuje, że:

• Twoja firma będzie spełniała wszystkie obowiązki sprawozdawcze i podatkowe.
• Zostaną prawidłowo rozliczone podatki, w tym VAT i zaliczki na podatek dochodowy.
• Unikniesz błędów, które mogą prowadzić do wysokich kar finansowych.

Obowiązek sprawozdawczości i audytu (rewizji)

• Obowiązek księgowy: NUF musi prowadzić księgowość zgodnie z norweskimi przepisami. Jeżeli oddział prowadzi działalność gospodarczą w Norwegii i podlega tam opodatkowaniu, ma dodatkowo obowiązek składania rocznych sprawozdań do Rejestru Sprawozdań Finansowych (Regnskapsregisteret). W praktyce raportowanie może nie dotyczyć oddziałów, które działają jedynie okazjonalnie, nie osiągają przychodów lub nie są objęte norweskim obowiązkiem podatkowym. Takie przypadki wymagają zazwyczaj odrębnego uzasadnienia lub zgłoszenia do urzędu.
• Obowiązek audytu (Revisjonsplikt): Obowiązek zatrudnienia rewizora (audytora) może wystąpić, gdy Twój NUF przekroczy określone progi. Zazwyczaj dotyczy to firm, których roczne przychody ze sprzedaży przekraczają 7 milionów NOK. Rewizor ma za zadanie zweryfikować poprawność Twoich ksiąg i sprawozdania finansowego.

Podsumowując, przepisy nie zawsze wymagają korzystania z autoryzowanego biura rachunkowego. Jednak złożoność norweskiego prawa podatkowego i księgowego sprawia, że jest to najbezpieczniejszy sposób prowadzenia działalności jako NUF. 

Jeśli potrzebujesz profesjonalnej pomocy w założeniu NUF lub prowadzeniu księgowości w Norwegii, skontaktuj się z nami – pomożemy Ci spełnić wszystkie obowiązki prawne i uniknąć błędów.

Reprezentacja VAT – kogo obowiązuje?

Jeśli zagraniczna firma prowadzi działalność w Norwegii bez stałego biura, zazwyczaj musi ustanowić norweskiego reprezentanta VAT. Obowiązki i wyjątki można podzielić następująco:

• Obowiązek reprezentanta VAT – firma i jej reprezentant odpowiadają wspólnie za prawidłowe prowadzenie księgowości oraz przechowywanie dokumentów sprzedaży. Dane reprezentanta muszą widnieć na fakturach.
• Zwolnienie dla firm z EOG – przedsiębiorstwa z krajów EOG, w tym z Polski, mogą rejestrować się w norweskim Rejestrze VAT bez reprezentanta.
• Dobrowolne korzystanie z reprezentanta – polskie firmy mogą wybrać reprezentanta VAT dla wygody, ale wówczas reprezentant nie ponosi solidarnej odpowiedzialności za zobowiązania firmy.

Dzięki zwolnieniu z obowiązku posiadania reprezentanta, polskie firmy mogą samodzielnie rozliczać VAT w Norwegii, co znacznie upraszcza procedury i pozwala na pełną kontrolę nad własnym biznesem.

Kto ponosi odpowiedzialność w norweskim NUF?

Jedną z najważniejszych różnic między NUF a spółką kapitałową (AS) jest kwestia odpowiedzialności. W przypadku NUF nie ma prawnego rozdzielenia między oddziałem a firmą macierzystą. Oznacza to, że za całą działalność w Norwegii odpowiada zagraniczne przedsiębiorstwo, a nie jego norweska filia.

Główne zasady odpowiedzialności w NUF:

• Pełna odpowiedzialność firmy macierzystej: Twoje zagraniczne przedsiębiorstwo ponosi bezpośrednią i pełną odpowiedzialność za wszelkie zobowiązania finansowe, podatkowe i prawne oddziału w Norwegii.
• Odpowiedzialność osobista: Chociaż to firma macierzysta jest głównym odpowiedzialnym, osoby zarządzające NUF w Norwegii także mogą zostać pociągnięte do odpowiedzialności. Dzieje się tak w przypadku rażących zaniedbań, takich jak nieprawidłowe prowadzenie księgowości czy ignorowanie norweskich przepisów.
• NUF a upadłość: NUF nie może ogłosić upadłości samodzielnie, ponieważ nie jest odrębnym podmiotem prawnym. Ewentualna upadłość firmy macierzystej ma bezpośredni wpływ na działalność NUF i jego zobowiązania w Norwegii.

Krótko mówiąc, własny biznes w Norwegii w formie NUF to rozwiązanie o podwyższonym ryzyku. Twoje przedsiębiorstwo macierzyste odpowiada całym majątkiem za zobowiązania norweskiego oddziału.

Najczęstsze pytania i błędy: NUF w Norwegii

Czy mogę przekształcić firmę AS w NUF?

Bezpośrednia zmiana spółki kapitałowej (AS) na NUF jest niemożliwa. Aby to zrobić, musisz najpierw założyć nowy NUF, a następnie wyrejestrować i zamknąć swoje AS. Jeśli zależy ci na uniknięciu podatku, nowy NUF musi być zarejestrowany do końca czerwca w danym roku podatkowym.

Czy muszę mieć norweski adres firmowy?

Tak. Chociaż NUF jest oddziałem zagranicznej firmy, musi mieć norweski adres w celu rejestracji. Adres ten służy jako oficjalny adres korespondencyjny dla norweskich urzędów, takich jak Rejestr Przedsiębiorców i Urząd Skarbowy. 

Jaką nadać nazwę firmie NUF w Norwegii?

Nazwa NUF musi być taka sama jak nazwa macierzystej firmy z kraju jej pochodzenia. Na końcu nazwy obowiązkowo należy dodać skrót NUF. Na przykład, jeśli Twoja polska firma nazywa się „Bud-Pol”, norweski oddział powinien nosić nazwę „Bud-Pol NUF”.

Jak zamknąć i wyrejestrować NUF?

Aby zamknąć działalność w Norwegii prowadzoną w formie NUF, należy wysłać formalne powiadomienie do rejestru, w którym NUF był wpisany. Jeśli był zarejestrowany tylko w Enhetsregisteret, powiadomienie kieruje się tam. Jeśli wpis obejmował również Foretaksregisteret, powiadomienie należy wysłać do obu rejestrów. Proces jest prosty, o ile oddział nie ma zaległych zobowiązań.

Czy NUF może działać w Norwegii na stałe, czy tylko przy tymczasowych projektach?

NUF może działać w Norwegii zarówno na stałe, jak i tymczasowo. Chociaż jest to forma prawna często wybierana do krótkoterminowych projektów, nic nie stoi na przeszkodzie, aby Twoja firma działała w ten sposób przez długi czas. Należy jednak pamiętać, że jeśli Twoja działalność w Norwegii stanie się stała, NUF będzie miał takie same obowiązki podatkowe i księgowe jak lokalna firma, a firma macierzysta będzie ponosić za to pełną odpowiedzialność.

Błędy jakich należy unikać

Prowadzenie działalności w Norwegii w formie NUF może być proste, ale tylko pod warunkiem znajomości i unikania typowych błędów, które popełniają zagraniczni przedsiębiorcy. Poniżej przedstawiamy najczęstsze z nich:

• Lekceważenie odpowiedzialności: Najpoważniejszym błędem jest założenie, że NUF jest odrębnym podmiotem. W rzeczywistości to Twoja macierzysta firma ponosi pełną odpowiedzialność finansową za wszelkie zobowiązania oddziału.
• Niekompletna rejestracja: Brak świadomości, że oprócz głównego rejestru, trzeba również zarejestrować się w Rejestrze VAT po przekroczeniu progu 50 000 NOK obrotu.
• Ignorowanie norweskiej księgowości: Podchodzenie do księgowości w NUF jak do polskiej firmy. Norweskie przepisy podatkowe i sprawozdawcze są skomplikowane, a próba samodzielnego prowadzenia ksiąg bez wiedzy może prowadzić do poważnych kar.
• Brak D-nummer: Nieuzyskanie numeru D (D-nummer) dla osób zarządzających lub kontaktowych. Jest on kluczowy do komunikacji z norweskimi urzędami i bez niego wiele formalności jest niemożliwych do załatwienia.
• Niezrozumienie stałości działalności: Błąd w ocenie, czy Twoja działalność w Norwegii ma charakter stały i wymaga rejestracji. Przekroczenie progu 90 dni lub 50 000 NOK obrotu obliguje do zarejestrowania NUF, zwykle w Enhetsregisteret. Wpis do Foretaksregisteret jest wymagany tylko w przypadkach określonych przez prawo, np. stała obecność pracowników.

Pamiętając o tych pułapkach i błędach, aby prowadzić własny biznes w Norwegii bez zbędnego ryzyka.

Podsumowanie

NUF to wygodny sposób na szybkie wejście na rynek norweski, pozwalający rozpocząć działalność bez konieczności wnoszenia kapitału zakładowego. Należy jednak pamiętać, że NUF nie jest odrębnym podmiotem prawnym, a za zobowiązania oddziału odpowiada firma macierzysta w Polsce, dlatego kluczowe jest świadome przestrzeganie wszystkich obowiązków podatkowych i księgowych.

Potrzebujesz wsparcia w prowadzeniu biznesu w Norwegii? Jesteśmy tutaj, aby pomóc Ci w sprawnym i bezpiecznym prowadzeniu NUF. Niezależnie od tego, czy potrzebujesz wsparcia w księgowości, czy pomocy w kontaktach z urzędami. Skontaktuj się z nami!