Choć Norwegia słynie z ochrony praw pracownika, różne okoliczności mogą sprawić, że stracisz zatrudnienie. Możesz otrzymać wypowiedzenie umowy od swojego pracodawcy z uwagi na np. gorszą sytuację na rynku, redukcję etatów czy utratę ważnego projektu. Twój kontrakt może mieć też charakter terminowy i wygasnąć wraz z datą zakończenia, a pracodawca nie zaoferuje Tobie przedłużenia stosunku pracy. Często sam charakter wykonywanej pracy może być sezonowy (np. projekty krótkoterminowe).
Wreszcie, możesz wypowiedzieć umowę z własnej inicjatywy, gdy chcesz zmienić pracę lub po prostu obecna nie spełnia Twoich oczekiwań. W każdej z tych sytuacji rezultat jest podobny - zostajesz bez pracy i bez dochodu, gdy skończy się okres wypowiedzenia. Jakie masz możliwości w takiej sytuacji?
Jeżeli spełnisz kilka warunków, możesz ubiegać się o dagpenger. Co to takiego? Jest to po prostu zasiłek dla bezrobotnych z NAV, czyli urzędu, który jest odpowiednikiem polskiego ZUS oraz Urzędu Pracy. Pełna nazwa tego zasiłku to dagpenger ved arbeidsløshet / dagpenger ved arbeidsledighet - czyli zasiłek dla bezrobotnych wskutek utraty pracy.
Zasiłek dla bezrobotnych w Norwegii ma za zadanie częściowo zabezpieczyć Twoje dochody, gdy aktywnie poszukujesz pracy. Słowo “aktywne” pojawia się w tym kontekście nieprzypadkowo i rozwiniemy je w dalszej części artykułu.
Permittering to specjalny przypadek braku pracy, gdy pracodawca w Norwegii chwilowo nie ma dla Ciebie zleceń (np. spowodowane przestojem w działalności) i jest zmuszony by tymczasowo zawiesić Twój stosunek pracy. Wówczas również możesz się ubiegać o dagpenger z NAV. Dla permitteringu obowiązują specjalne zasady, więcej na ten temat znajdziesz w dedykowanym artykule o permitteringu:
 |
Permittering w Norwegii - zapewnij sobie zasiłek dla bezrobotnych, gdy pracodawca ma przestój Jeśli pracodawca ma tymczasowy przestój w działalności, może Cię skierować na permittering. Nie tracisz wtedy pracy, a Twoja umowa nadal obowiązuje. Zobacz, w jaki sposób zapewnić sobie dochód z NAV. |
Masz prawo do zasiłku dla bezrobotnych w Norwegii wtedy, gdy spełniasz wszystkie poniższe warunki:
Minimalny dochód (minsteinntekt) to jeden z podstawowych warunków, które musisz spełnić, żeby otrzymać zasiłek dla bezrobotnych w Norwegii. We wrześniu 2021, kiedy aktualizujemy ten artykuł, musisz wykazać, że zarobiłeś:
Przypominamy, że G to grunnbeløpet i folketrygden, czyli stawka wynagrodzenia minimalnego, którą NAV uaktualnia co roku w maju. Na ten moment obowiązuje stawka G w wysokości 106 399 NOK.
Nie tylko dochody z pracy są brane pod uwagę
Przy wyliczeniu dochodu minimalnego, głównie będziesz brać pod uwagę swoje dochody z pracy (arbeidsinntekt). Pamiętaj, że nie są to wszystkie dochody, które NAV uzna za spełniające kryteria. W dochodzie minimalnym możesz też uwzględnić:
Wszystkie wymienione dochody są równoważne z dochodem z pracy.
Twoje dochody z Polski i innych krajów też się liczą!
Do wyliczenia dochodu minimalnego możesz brać pod uwagę inne dochody, niż te z Norwegii. Twoje dochody z Polski, Holandii, Niemiec, Belgii czy innych krajów EOG (Europejski Obszar Gospodarczy) też są brane pod uwagę przez NAV. Pamiętaj, aby uwzględnić te dochody, musisz do wniosku o dagpenger załączyć specjalny formularz E-301 / PD U1. Dokument ten zaświadcza, jakie dochody osiągnąłeś w danym kraju. Każdy kraj EOG, w którym pracowałeś, wystawia własny druk E-301 / PD U1.
Norweski zasiłek dla bezrobotnych jest wyliczany w oparciu o dochody, które przedstawisz w NAV. Na ten moment (wrzesień 2021), możesz otrzymać:
Stawka 80% obowiązuje tylko do końca października 2021 roku. Od 1 listopada rząd chce wrócić do płaskiej stawki 62,4% dochodu, z górną granicą 638 394 NOK.
Oprócz bazowej stawki zasiłku możesz też liczyć na dodatek na dzieci (barnetillegg), jeżeli masz na utrzymaniu dzieci do 18 roku życia. Dodatek wynosi 17 NOK dziennie na każde niepełnoletnie dziecko i dostajesz go za dni robocze (5 dni w tygodniu). Jeżeli pobierasz już zasiłek rodzinny z Norwegii (barnetrygd), nie martw się, możesz go pobierać wraz z dodatkiem do dagpenger.
Powyżej napisaliśmy, jaki procent od swoich dochodów otrzymasz w ramach dagpenger. A jakie dochody w ogóle NAV weźmie pod uwagę do wyliczenia tej wartości? Pewnie myślisz, że te same, które podałeś do dochodu minimalnego. Nie do końca. W tym przypadku lista jest znacznie szersza!
|
Oto lista dochodów i zasiłków, które NAV bierze pod uwagę przy wyliczeniu podstawy dagpenger (dagpengegrunnlag):
|
Jak widać, lista jest całkiem spora. Oczywiście Twoje dochody z zagranicy także są brane pod uwagę i liczone jako dochody z pracy.
Jest też lista dochodów, których NAV nie weźmie pod uwagę przy wyliczeniu podstawy do dagpenger. Są to:
Jeżeli chcesz obliczyć wysokość zasiłku dla bezrobotnych w Norwegii, możesz skorzystać z narzędzia, które NAV udostępnia na swojej stronie internetowej. Jest to zupełnie darmowy kalkulator wysokości dagpenger. Musisz się jedynie zalogować na stronie NAV, by móc z niego skorzystać.
To, jak długo będziesz mógł pobierać dagpenger, zależy również od Twoich wcześniejszych dochodów. Jeśli zarobiłeś więcej, będziesz mógł dostawać zasiłek z NAV nawet przez 2 lata (104 tygodnie). Jeśli Twoje zarobki przed bezrobociem były niższe, będziesz mógł pobierać dagpenger przez maksymalnie 1 rok. Jakie są dokładne warunki?
Oczywiście zarówno w pierwszym, jak i drugim przypadku, maksymalny okres nie oznacza, że w tym czasie będziesz biernie pobierać zasiłek. Wraz z NAV będziesz pracował nad przywróceniem Ciebie do pracy.
Pamiętaj, że urząd nie przyzna Ci dagpenger automatycznie, gdy stracisz pracę. Musisz złożyć do NAV stosowny wniosek o dagpenger wraz z dokumentacją. Możesz to zrobić elektronicznie lub papierowo. Do wniosku musisz dołączyć kopie lub skany następujących dokumentów:
Jeśli chcesz pobierać zasiłek dla bezrobotnych w Norwegii, musisz być zarejestrowany w systemie NAV jako osoba poszukująca pracy (arbeidssøker). To jest bardzo ważne i wielu Polaków w Norwegii o tym zapomina!
NAV nie wypłaci Tobie dagpenger za dni, w których nie byłeś zarejestrowany w systemie. Samej rejestracji można dokonać na stronie internetowej NAV. Będziesz musiał przejść przez kilka kroków i odpowiedzieć na pytania urzędu. Poza tym urząd wymaga, żebyś zaktualizował CV na swoim profilu.
Gdy otrzymasz pozytywną decyzję w sprawie dagpenger i NAV przyzna Ci zasiłek dla bezrobotnych, będziesz miał odtąd nowy obowiązek względem urzędu. Będzie to regularne wysyłanie kart meldunkowych (meldekort).
Karty meldunkowe służą do informowania NAV o swojej aktualnej sytuacji. Trzeba je wypełniać i wysyłać do urzędu co 2 tygodnie. NAV dopiero wypłaci Ci kolejną kwotę zasiłku, gdy otrzyma meldekort za dany okres.
Co znajdziesz w meldekort?
Będziesz musiał odpowiedzieć na 5 pytań.
W większości przypadków będziesz odpowiadać “NIE” na pierwsze 4 pytania, zaś na ostatnie pytanie “TAK”. Oczywiście jest to zależne od Twojej, indywidualnej sytuacji. Masz w każdym razie obowiązek informować NAV o swojej faktycznej sytuacji!
Generalna zasada jest taka, że musisz przebywać w Norwegii, aby pobierać dagpenger. Zasada ta jest bardzo rygorystycznie przestrzegana przez NAV. Jeżeli chcesz wyjechać do Polski np. na urlop, musisz poinformować o tym NAV! Możesz za to wyjeżdżać na weekendy, gdyż są one i tak niepłatne.
Jeżeli nie będziesz przebywać w Norwegii, a urząd to sprawdzi, prawdopodobnie będziesz musiał zwrócić zasiłek. Możesz też otrzymać karę od urzędu.
Czy są jakieś wyjątki, kiedy możesz pobierać dagpenger i przebywać w Polsce? Tak, jest możliwość eksportu dagpenger do Polski na maksymalnie 3 miesiące. Składasz w NAV wniosek o wydanie dokumentu PD U2, który umożliwia Ci “zabranie zasiłku ze sobą” do Polski. Zasiłek dla bezrobotnych będzie w takim przypadku wypłacany przez Wojewódzki Urząd Pracy w Polsce po powrocie z Norwegii.
Aby w ogóle móc uzyskać przeniesienie dagpenger do Polski, musisz pobierać zasiłek na terenie Norwegii przez minimum 4 tygodnie przed wyjazdem do Polski. NAV na ogół zgadza się na transfer dagpenger do Polski. Pamiętaj o tym, że jeśli wrócisz potem do Norwegii, musisz od nowa wnioskować o dagpenger!
Może się zdarzyć, że sam wypowiesz umowę o pracę lub pracodawca zwolni Cię dyscyplinarnie. Taka sytuacja ma bardzo duże znaczenie w kontekście dagpenger.
Jeśli NAV dojdzie do wniosku, że straciłeś pracę ze swojej winy, będzie Cię obowiązywał dłuższy okres oczekiwania, czyli tzw. forlenget ventetid. Oznacza to, że będziesz musiał odbyć karencję i przez pierwsze 18 tygodni okresu zasiłku nie dostaniesz pieniędzy.
Karencja rozpoczyna się w tym samym czasie, kiedy zacząłbyś pobierać zasiłek dla bezrobotnych. Ważne jest, żebyś jak najszybciej dopełnił formalności i złożył wniosek o dagpenger pomimo karencji. W innym wypadku jej termin się proporcjonalnie przesuwa w czasie.
Okres karencji może zostać przedłużony, jeśli straciłeś pracę wielokrotnie z własnej winy lub wypowiadałeś umowy w ciągu ostatnich 12 miesięcy. Wówczas NAV może na Ciebie nałożyć karencję, sięgającą nawet 26 tygodni! Dlatego warto być ostrożnym przy podejmowaniu decyzji np. o odejściu z firmy.
Jeżeli straciłeś pracę w Norwegii, dagpenger z NAV będzie na pewno dobrym rozwiązaniem przejściowym dla Ciebie. Zauważ, że warunki uzyskania tego zasiłku nie są wygórowane. Większość osób, które pracowały w Norwegii, może spokojnie udokumentować wymagany dochód. Pozostałe warunki są także dość łatwe do spełnienia. Dla wielu Polaków sporą niedogodnością jest fakt, że muszą przebywać w Norwegii, gdy pobierają zasiłek. Jednak warto pamiętać, że po pierwsze zasiłek ma jedynie zabezpieczyć czas bez dochodu, gdy szuka się nowej pracy. Po drugie zaś, jeśli życie w Norwegii jest zbyt drogie, by sfinansować je z zasiłku, zawsze można poprosić NAV o przeniesienie zasiłku do Polski na 3 miesiące.
Autor: Borys Borowski / NorEkspert
Źródła: norekspert.no, nav.no
Masz pytania? Zadzwoń pod nr +48 58 535 93 43 lub wypełnij formularz kontaktowy
