System podatkowy w Norwegii – rozbijemy go na czynniki pierwsze!
Na pewno znasz to słynne zdanie: „Na tym świecie pewne są tylko śmierć i podatki”. Ciężko się z nim nie zgodzić. Norwegia jest znana zarówno z wysokich zarobków, jak i wysokich podatków. Tematy podatkowe mogą wydawać się skomplikowane dla osób pracujących w Norwegii, ale nie ma się czym martwić! Przybywamy z pomocą.
W tym artykule skupimy się tylko na podatkach w Norwegii i postaramy się przybliżyć, jak dokładnie działa norweski system podatkowy.
Skattekort – czyli norweska karta, dzięki której płacisz zaliczki podatkowe
Na samym początku musimy wspomnieć o karcie podatkowej, czyli o skattekort. Bez niej nie możesz odprowadzać zaliczki podatkowej do urzędu skarbowego w Norwegii (norw. forskuddstrekk). Skattekort jest oparta na informacjach o zarobkach i potrąceniach podatkowych w danym roku. Możesz dostać różne karty podatkowe, napisaliśmy o tym więcej w artykule o karcie podatkowej w Norwegii.
Wniosek o skattekort musisz złożyć na własną rękę. Choć niektórzy norwescy pracodawcy robią to za swoich pracowników, musisz pamiętać, że nie jest to ich obowiązkiem. To Twoje zadanie, żeby dopilnować, czy pracodawca otrzymał Twoją kartę podatkową.
Jeśli nie masz karty podatkowej, to z Twojej pensji brutto Skatteetaten odciągnie automatycznie zaliczkę na podatek w wysokości 50%. Dlatego pamiętaj, aby uzyskać skattekort w odpowiednim czasie. Unikniesz niepotrzebnej nadpłaty podatku. Wprawdzie nadwyżkę można odzyskać przy rozliczeniu podatkowym, ale raczej nie chcesz dostawać połowę wypłaty…
Więcej o skattekort przeczytasz w naszym artykule poświęconym właśnie karcie podatkowej.
Rozlicz prawidłowo i najkorzystniej podatek w Norwegii i w Polsce
Direkte- / indirekte skatt, czyli co to są podatki pośrednie i bezpośrednie w Norwegii
Możliwe, że przy rozliczaniu podatków, spotkasz się z tymi pojęciami. Zarówno w Polsce, jak i w Norwegii, wyróżnia się dwa rodzaje podatków – pośrednie i bezpośrednie. Czym one się różnią od siebie?
- Podatki bezpośrednie (direkte skatter) – to takie, z których rozliczamy się bezpośrednio w urzędzie skarbowym. Należą do nich m. in. podatek dochodowy (inntektsskatt), podatek od posiadanego majątku (formuesskatt), odsetki od środków na rachunkach (renter på bankinnskudd, czy podatek od nieruchomości (eiendomsskatt),
- Podatki pośrednie (indirekte skatter) – to podatki doliczane do cen usług i towarów w trakcie produkcji, sprzedaży, importu i eksportu. Najbardziej znanym podatkiem pośrednim jest podatek VAT, znany w Norwegii jako merverdiavgift, mva lub moms. Najpopularniejsza stawka tego podatku w Norwegii to 25% (dla porównania – w Polsce 23%).
Inntektsskatt, czyli wszystko o podatku dochodowym w Norwegii
Każdy, kto osiąga dochody w Norwegii, musi płacić od nich podatek dochodowy. Oblicza się go na podstawie dochodów netto w danym roku rozliczeniowym. Co to znaczy dochody netto? Są to dochody po uwzględnieniu wszelkich ulg podatkowych w Norwegii.
Pamiętaj, że do Twoich dochodów zalicza się nie tylko Twoja pensja, ale także inne przychody, takie jak renty, emerytury, większość zasiłków z NAV lub przychód z najmu mieszkania.
Podatek dochodowy w Norwegii wynosi 22%.
Na łączną kwotę podatku dochodowego do zapłaty składają się również inne podatki, obliczane od dochodów:
- Trinnskatt – podatek progresywny, narastający lub “schodkowy” (od norweskiego słowa “trinn” – schodek, stopień),
- Trygdeavgift – składka na ubezpieczenie społeczne – odpowiednik polskiej składki ZUS.
Opisujemy je dokładnie w kolejnej części artykułu.
Trinnskatt, czyli podatek progresywny, który zapłacisz, jeśli dużo zarabiasz
Trinnskatt został wprowadzony w 2016 r. To podatek progresywny / narastający liczony od wynagrodzenia oraz wszystkich innych dochodów BRUTTO, dlatego oblicza się go w pierwszej kolejności. Do dochodów wliczają się np. zasiłek chorobowy z NAV, renty i norweska emerytura.
Trinnskatt składa się obecnie z pięciu progów dochodowych. Podajemy więc stan na 2022 rok, dotyczący Twoich dochodów za 2022 rok. Pierwsze 190 349 koron brutto Twojego dochodu to kwota wolna od podatku progresywnego. Nie zapłacisz od niej trinnskatt, tylko zwykły podatek dochodowy.
*mieszkańcy gmin Troms i Finnmark 11,4%
Trinnskatt w 2021 roku – te progi będą Ciebie dotyczyć przy obecnym rozliczeniu podatkowym
Poniżej przedstawiamy tabelkę z progami podatku progresywnego, która przyda Ci się w zbliżającym się czasie rozliczeń podatkowych w Norwegii za 2021 rok.
*mieszkańcy gmin Troms i Finnmark 11,2%
Trygdeavgift, czyli składka na ubezpieczenie społeczne – czy norweska “składka ZUS” jest obowiązkowa?
Obowiązkowym punktem, gdy omawiamy norweski system podatkowy jest też składka ubezpieczeniowa, którą wpłacasz do NAV, czyli do norweskiego odpowiednika Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Składka obejmuje m.in. opłatę na ubezpieczenie społeczne – czyli na rzecz Twojej przyszłej emerytury z Norwegii oraz składkę zdrowotną, która trafi do norweskiego Helfo (odpowiednik Narodowego Funduszu Zdrowia w Polsce).
Jeśli nie jesteś zarejestrowany w norweskim Folketrygden, możesz być zwolniony z opłacania tej składki. Zwolnienie z norweskiego trygdeavgift przysługuje Tobie, gdy dostarczysz (lub Twój pracodawca to zrobi) dokument A1 (lub E-101) do NAV.
Kildeskatt – podatek ryczałtowy dla pracowników zagranicznych, czyli uproszczony podatek!
Osoby pracujące w Norwegii mogą skorzystać z dwóch możliwości opłacania podatku.
Pierwszą z nich jest standardowy system podatkowy przedstawiony wyżej. Dostajesz skattekort z odpowiednią tabelą podatkową lub potrąceniem zaliczki według wartości procentowej. Potem rozliczasz zaliczkę względem podatku należnego, wyliczonego z faktycznych dochodów, pomniejszonych o ulgi podatkowe. Proste, prawda? Istnieje jednak druga metoda, jeszcze prostsza.
Norwegowie ułatwili nieco sprawę płacenia podatków dla zagranicznych pracowników i wprowadzili w 2019 r. drugą możliwość rozliczania, czyli kildeskatt, zwany podatkiem u źródła. To podatek ryczałtowy lub liniowy w stawce 25%, dla osób pracujących w Norwegii, które nie mieszkają tam na stałe. Większość osób, które dopiero przyjechały do Norwegii, automatycznie wybiera tę możliwość rozliczenia podatkowego, gdyż jest ona zaznaczona domyślnie na wniosku o kartę podatkową.
Kildeskatt to bardzo prosta opcja rozliczania się z norweskich podatków. To podatek o stałym procencie, potrącany z wynagrodzenia brutto przez pracodawcę. Wystarczy, że zgłosisz swojemu pracodawcy chęć korzystania z tego rozwiązania, czyli dostarczysz odpowiedni skattekort. To tyle! Podatek będzie automatycznie potrącany z twojego wynagrodzenia. Nie będziesz otrzymywać też wstępnego rozliczenia podatkowego (skattemelding), ani wyniku rozliczenia podatkowego (skatteoppgjør) od Skatteetaten.
Brzmi wygodnie i bez zbędnych formalności? Tak! To zdecydowanie duża zaleta kildeskatt! Minusy? Trzeba pamiętać o tym, że decydując się na tę formę rozliczenia podatkowego, nie będziesz mógł odliczyć żadnych ulg podatkowych. W dodatku może się okazać, że zwykła karta podatkowa z tabelą byłaby dla Ciebie korzystniejszą opcją. Koniecznie to sprawdź, napisaliśmy oddzielny artykuł na temat zmiany kildeskatt na tabelę. Można dzięki tej zmianie odzyskać naprawdę sporo pieniędzy.
Formuesskatt – norweski podatek majątkowy
Formuesskatt to podatek liczony od wartości Twojego majątku netto. Podatek majątkowy trafia do budżetu gminy oraz państwa. Na majątek składają się m.in. nieruchomości, auta, akcje i depozyty bankowe itd., a na każde z tych dóbr przysługują poszczególne ulgi podatkowe (verdsettingsrabatter).
Formuesskatt 2021/2022 – aktualne stawki podatku majątkowego w Norwegii
Podatek majątkowy dla gminy (kommune) dla pojedynczego podatnika (dla małżonków rozliczających się wspólnie limity są podwojone:
Podatek majątkowy dla państwa (staten) dla pojedynczego podatnika (dla małżonków rozliczających się wspólnie limity są podwojone:
Stawki nie uległy zmianie dla roku 2022 i są takie same, jak w 2021 roku.
Frikort – zobacz, kto jest zwolniony z podatku dochodowego
Frikort to specjalna karta podatkowa dla osób, których roczny przychód nie przekracza 50 000 koron. W takiej sytuacji należy dostarczyć odpowiednią kartę podatkową swojemu pracodawcy, aby powiadomić go o tym, żeby nie potrącał podatku z wynagrodzenia.
Zasiłki w Norwegii – od których świadczeń zapłacisz podatek?
Nie tylko od wynagrodzenia musimy płacić podatki. Opodatkowaniu podlegają też niektóre zasiłki, które składają się na nasz dochód w danym roku rozliczeniowym. Do opodatkowanych zasiłków należą m.in.:
- Zasiłek dla bezrobotnych – dagpenger,
- Zasiłek chorobowy – sykepenger,
- Zasiłek rodzicielski – foreldrepenger,
- Zasiłek przejściowy – arbeidsavklaringspenger.
Zasiłki traktowane są jako dochód, a więc rozlicza się je według zasad podatku dochodowego (inntektslønn).
Czy są jakieś świadczenia w Norwegii, od których nie zapłacisz podatku? Tak. Najpopularniejsze z nich dotyczą dzieci:
- Zasiłek rodzinny – barnetrygd,
- Zasiłek opiekuńczy – kontantstøtte,
- Jednorazowa zapomoga / becikowe w Norwegii – engangsstønad.
Rezydencja podatkowa w Norwegii czy w Polsce?
Oprócz spraw wymienionych powyżej, w tym roku bardzo ważnym tematem stało się ustalenie kraju rezydencji podatkowej, czyli państwa, w którym masz nieograniczony obowiązek podatkowy.
Wiele osób nadal nie wie, w którym kraju ma status rezydenta – w Norwegii czy w Polsce? Rezydencja nie jest tak prosta do określenia, jak mogłoby się wydawać. Nawet jeżeli pracujesz w Norwegii na stałe i myślisz, że z Polską już niewiele Cię łączy, lepiej to sprawdzić i zweryfikować z doradcą podatkowym.
Jeśli chcesz wiedzieć więcej na ten temat, koniecznie przeczytaj nasz bardzo popularny artykuł o rezydencji podatkowej w Norwegii i Polsce.
Jeśli potrzebujesz porady dotyczącej rezydencji podatkowej lub najlepszego sposobu rozliczenia z podatku, skontaktuj się z nami! Nasz doświadczony doradca podatkowy pomoże Ci ustalić, czy musisz rozliczyć się z podatku w Norwegii czy w Polsce. Zachęcamy też do dołączenia do naszej eksperckiej grupy dla Polaków w Norwegii – Urzędowo w Norwegii – Zapytaj Eksperta!